Commissiestuk 040064 Versie: 20-02-2004
Effectmeting Dalkaartje Stadsdienst Zoetermeer
Verantwoordelijk Portefeuille Weth. Dr. T.J. Haan
Mede verantw. drs. G.M. Smid-Marsman dr. T.J. Haan
Hoofdafd. Sw, ruimtelijke ontwikkeling
Auteur W. Serne
Behandelschema BW 17-02-2004 COR 16-03-2004
Bijlage(n)
1. Eindrapport effectmeting Dalkaartje, Connexxion oktober 2003
Korte omschrijving
Het Stadsgewest Haaglanden heeft in 2002 ingestemd met een voorstel van Connexxion om een experiment voor 1 jaar op de stadsdienst Zoetermeer te starten met een zg. Dalkaartje. Met de invoering van een speciaal ’gemakskaartje’ (dalkaartje) voor de prijs van 1 euro kan vanaf september 2002 binnen Zoetermeer gereisd worden op de stadsbussen in het weekend en op werkdagen na 9.00 uur.
Het experiment is onlangs door Connexxion geëvalueerd. De resultaten zijn positief. Het dalkaartje heeft de drempel voor het gebruik van openbaar vervoer verlaagd, waardoor met name incidentele reizigers worden aangetrokken. De proef zal worden gecontinueerd en in het voorjaar 2004 worden uitgebreid naar de streekbussen.
U wordt verzocht kennis te nemen van het bijgevoegde eindrapport van Connexxion.
Aanleiding
Het Stadsgewest Haaglanden heeft in 2002 ingestemd met een voorstel van Connexxion om een experiment voor 1 jaar op de stadsdienst Zoetermeer te starten met een zg. Dalkaartje.
Met de invoering van een speciaal ’gemakskaartje’ (dalkaartje) voor de prijs van 1 euro kan vanaf september 2002 binnen Zoetermeer gereisd worden op de stadsbussen in het weekend en op werkdagen na 09:00 uur.
Dit voorstel is tot stand gekomen mede naar aanleiding van een Zoetermeerse raadsmotie van 21 juni 2001 over de invoering van een ‘piekbus’. Het experiment is door wethouder Plantinga op 4 februari 2002 in de vergadering van de raadscommissie Stadswerken aangekondigd.
Het dalkaartje moet de drempel voor het gebruik van openbaar vervoer verlagen waardoor met name incidentele reizigers worden aangetrokken. Het experiment is onlangs door Connexxion geëvalueerd. De resultaten zijn positief.
Situatie
De discussie over het gratis openbaar vervoer zoals in de Belgische gemeente Hasselt is toegepast, heeft in de afgelopen jaren al een aantal malen geleid tot moties vanuit uw raad (30 oktober 1997, 21 juni 2001), waarin het college werd verzocht onderzoek te doen naar de mogelijkheden van invoering van een openbaar vervoerssysteem met uitgangspunten zoals in de gemeente Hasselt bestaat. In de raadsvergadering van 29 mei 2000 heeft de fractie van de SP bij de behandeling van het plan van aanpak vervoersmanagement voor het gemeentepersoneel, met verwijzing naar haar motie van 30 oktober 1997, nog eens hierop aangedrongen.
Het belangrijkste uitgangspunt van het plan Hasselt is het gratis openbaar vervoer. Gratis openbaar vervoer is echter alleen mogelijk als de kosten op een andere manier worden gedekt. Kern van het plan is dat de vervoersmaatschappij ingestemd heeft met gratis OV tegen een vaste vergoeding.
Omdat deze materie de gemeentelijke Zoetermeerse invloedssfeer te boven gaat heeft het college de materie regelmatig aan de orde gesteld bij het stadsgewest Haaglanden. Het Stadsgewest Haaglanden is door de minister aangewezen als bevoegd gezag voor de planvorming en de exploitatie van het openbaar vervoer. Besluitvorming vindt plaats via het reguliere traject van PoHo, DB en AB. De gemeente Zoetermeer kan dus via dit traject invloed uitoefenen op de besluitvorming.
De exploitatie van het stads- en streekvervoer (incl. Regiotaxi) in Haaglanden wordt, behalve uit kaartopbrengsten, gefinancierd met bijdragen van de Rijksoverheid. De regeling van de rijksbijdrage is neergelegd in de wet personenvervoer.
Hoewel er ook bij het stadsgewest Haaglanden geen draagvlak is voor gratis openbaar vervoer heeft Haaglanden wel ingestemd met een proef met het Dalkaartje.
Analyse
Connexxion verwachtte dat ongeveer 5% tot 10% van de reizigers gebruik zou gaan maken van het Dalkaartje en dat vooral het gemak waarmee het kaartje gekocht kan worden (bij de chauffeur in de bus) een belangrijke reden is voor het gebruik.
Het dalkaartje is goedkoper (€ 1,–) dan een 2- 3- 8-strippenkaart op de bus, waarbij een rit
€ 1,60 kost. Met een strippenkaart uit de voorverkoop kost een rit € 0,85.
Verder heeft Connexxion de verwachting uitgesproken dat invoering zou leiden tot een toename van het aantal reizigers met 2% tot 3%.
Uit het bijgevoegde evaluatierapport komt naar voren, dat deze verwachtingen redelijk zijn uitgekomen. Uit het rapport kunnen de volgende conclusies worden getrokken.
het aantal stadsdienstreizigers is in de onderzoeksperioden met 11% gestegen. De stijging is het grootst in het weekend (18,6%)
hoewel de invloed van het dalkaartje hierbij niet exact kan worden bepaald, lijkt de doelstelling van 2 à 3 % meer reizigers gehaald.
het aantal verkochte dalkaartjes heeft in de experimentperiode een duidelijk stijgende lijn vertoond. Het aantal dalkaarten lijkt zich nu te stabiliseren op ca. 10000 kaarten per maand.
door de week maakt 6,9% van de reizigers gebruik van het dalkaartje.
5,8% op lijn 70 (Centrum West – Noordhove)
5,5% op lijn 71 (Centrum West – Rokkeveen)
9,8% op lijn 72 (Centrum West – Rokkeveen)
5% op lijn 73 (Centrum West – Meerzicht/Buytenwegh)
7,2% op lijn 74 (Centrum West – Lansinghage)
Lijn 75 en 76 (Centrum West – Oosterheem) zijn niet in het onderzoek meegenomen, omdat het aantal reizigers in lijn 75 tijdens de nulmeting nog erg laag was en er een vertekend beeld zou kunnen ontstaan. Lijn 76 bestond zelfs nog niet tijdens de nulmeting.
in het weekend maakt zelfs 15,9% van de reizigers gebruik van het dalkaartje
14,6% op lijn 70
18,6% op lijn 71
14,5% op lijn 72
25% van de dalkaartreizigers gebruikt de bus vaker dan voorheen
6% van de dalkaartreizigers zou anders niet met de bus hebben gereisd
Voor 43% van de dalkaartreizigers is het dalkaartje voordeliger dan een andere kaartsoort en voor 30% is het dalkaartje makkelijker.
45% van de dalkaartreizigers vindt dat reizen met de bus eenvoudiger is geworden
80% van de dalkaartreizigers is jonger dan 35 jaar
tov de strippenkaart wordt het dalkaartje iets minder gebruikt voor winkelen en meer voor bezoek.
Conclusie
De invoering van het dalkaartje als experiment is duidelijk geslaagd. Met het dalkaartje wordt de drempel voor het gebruik van openbaar vervoer inderdaad verlaagd, waardoor met name incidentele reizigers worden aangetrokken.
Het gebruik van het openbaar vervoer is waarschijnlijk mede als gevolg van de invoering van het dalkaartje toegenomen.
Bijna de helft van de dalkaartreizigers gebruikt het kaartje omdat het voor hen voordeliger is en ca. een derde vindt het makkelijker.
De doelstelling van uw raad om het gebruik van het openbaar vervoer met name voor incidentele reizigers makkelijker en voor sommigen zelfs goedkoper te maken, wordt hiermee daadwerkelijk bereikt. Het is van belang door te gaan met het dalkaartje als mogelijkheid om het gebruik van het openbaar vervoer te bevorderen.
Bij de start van het experiment is van ambtelijke zijde aangedrongen bij Connexxion om ook op de streekbussen, die lokaal vervoer in Zoetermeer verzorgen, de mogelijkheid te bieden om gebruik te maken van het dalkaartje. Met name de reizigers uit het Dorp zijn hiermee gebaat. Connexxion heeft nu toestemming aan het stadsgewest Haaglanden gevraagd en gekregen om niet alleen de proef te continueren, maar deze in het voorjaar 2004 ook uit te breiden naar de streekbussen. Door de positieve resultaten in Zoetermeer heeft het stadsgewest Haaglanden er ook mee ingestemd om het dalkaartje in te voeren in Delft.
Communicatie
Het resultaat van het praktijkexperiment heeft een positieve nieuwswaarde voor Zoetermeer. Connexxion heeft al initiatieven genomen om te publiceren over de positieve resultaten van dit praktijkexperiment. In overleg met de gemeentelijke communicatiemedewerker en Connexxion zal ook van gemeentezijde via persberichten publiciteit worden verzorgd in lokale, regionale en landelijke dagbladen.
Aanvulling Haagsche Courant 26 februari 2004
Dalkaartje bestaat sinds september 2002
Connexxion rekende op 2 a 3 procent meer, werd dus 11 %, in het weekend zelfs 18,6%
Niet zeker of toename uitsluitend aan dalkaartje is te danken
Per maand 10.000 dalkaarten verkocht.
Doordeweeks is 6,9 procent dalkaarter
Meest succesvol op lijn 72: 9,8% is dalkaarter
lijn 73 is 5% dalkaarter
Lijnen 75 (erg rustig) en 76 (bestond nog niet) buiten beschouwing gelaten.
Kwart reizigers zegt vaker met de bus te gaan
Zes procent gaat anders helemaal niet met de bus
Voordelen volgens reizigers: gemak.
Vier op de vijf gebruikers is jonger dan 35